Bộ giao thông Việt Nam vừa đề xuất phương án đầu tư đường sắt cao tốc Bắc – Nam đạt tốc độ 350 cây số/giờ, với tổng vốn đầu tư hơn 58.7 tỉ Mỹ Kim, tương đương khoảng 1 phần 4 GDP nền kinh tế Việt Nam, trong khi nhiều nước có tiềm lực kinh tế mạnh hơn trong khu vực ASEAN cũng chưa tính tới việc này.
Việt Nam vừa thoát khỏi nhóm nước có thu nhập thấp để chạm tới nhóm nước có thu nhập trung bình thấp, tức thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 2,587 Mỹ Kim/năm. Giáo sư Lã Ngọc Khuê, nguyên thứ trưởng Bộ giao thông, khẳng định nếu đề xuất đầu tư của Bộ này được chấp thuận, Việt Nam là nước “nghèo” nhất trên thế giới đầu tư đường sắt cao tốc.
Các quốc gia đã đầu tư đường sắt cao tốc như Nhật Bản, Đức… đều là những nước giàu có hàng đầu trên thế giới. Từng giữ cương vị lãnh đạo trong ngành giao thông, giáo sư Khuê cho hay vốn đầu tư tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam lớn gấp 50 lần chi ngân sách trung ương dành cho phát triển hạ tầng giao thông bình quân những năm qua. Nếu dự án này được chấp thuận đầu tư trong 30 năm, thì ngân sách trung ương, trong bối cảnh rất có hạn hiện nay, không loại trừ phải đình hoãn nhiều dự án khác.
Điều đáng nói hơn, số liệu trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án này cũng cho thấy dự án không mang lại hiệu quả kinh tế như mong muốn. Kể cả khi tốc độ tàu chạy tối đa theo thiết kế thì thời gian chạy tàu từ Hà Nội đến Sài Gòn cũng mất khoảng 5 giờ, gấp hơn 2 lần thời gian di chuyển bằng máy bay.
Rõ ràng, trong bối cảnh các hãng hàng không giá rẻ ra đời ngày một nhiều hơn, sẽ rất khó để đường sắt cao tốc cạnh tranh.
Nguồn: tambao